حرفه هایی که «حرفه ای» ندارند!

تا چند سال پیش تصور خودروهای بدون راننده (driverless cars) دشوار بود. مگر می شود کار به این پیچیدگی و حساسی را به کامپیوتر سپرد؟ به عبارت دیگر، «رانندگی» حرفه ای بود که عمیقا مبتنی بر این فرض بود که «راننده» باید این حرفه را انجام دهد. این یگانه انگاری بین «حرفه» و «اشخاص حرفه ای» پدیده ای بسیار ریشه دار در بسیاری از حوزه های فعالیت حرفه ایست که ناشی از یک نگاه یک طرفه و با یاس است. نگاهی که صرفا از سمت صاحبان و مالکان مشاغل و شرکتهای خدماتی معنی دار است. اما از دیدگاه «مشتریان»، این فرض همانقدر سست است که فرض کنیم هر کسی برای اینکه بتواند صبحانه شیر بخورد باید یک گاو شیرده در آشپزخانه خودش نگه دارد! حال آنکه برای مشتریان در نهایت (و در آینده ای نزدیک) دریافت خدمات حرفه ای باکیفیت و مناسب مهم است، نه لزوما اینکه این را یک فرد یا یک ماشین انجام می دهد.
حال بیاییم یک تکنیک ساده را در حرفه خودمان اجرا کنیم: از دید یک مشتری به حرفه خودمان نگاه کنیم و سعی کنیم عبارت «بدون» را بین عنوان «خدمت» و عنوان «حرفه ای» قرار دهیم: مثلا «درمان بدون پزشک»، «یادگیری بدون استاد»، «وکالت بدون وکیل»، «سلامت روانی بدون روانشناس» و ….
این تغییر دیدگاه سه پیام حرفه ای برای ما دارد:
1. یادمان نرود که اصالت در ارایه خدمات ارزشمند و مفید حرفه است! مشتری به دنبال دریافت خدمت با کیفیت است! لذا اصطلاحات خودمان را بیش از حد مهم تلقی نکنیم.
2. به جای تمرکز بر توجیح ضرورت نقشهای سنتی یک حرفه ای، به این نگاه کنیم که چه نقشهای اصیل تری را می توانید در کنار فناوری داشته باشیم. مثلا به جای اینکه توجیه کنیم که هیچ سیستم یادگیری الکترونیکی ای نمی تواند مثل یک استاد مطالب را به دانش آموزان تفهیم کند، به این نگاه کنیم که چگونه یک استاد می تواند نقشی منحصربفرد در کنار سیستم یادگیری الکترونیکی داشته باشد. از خودمان بپرسیم که چه دسته فعالیتها و مهارتهایی بایستی فرابگیریم که اگر «بدون» وارد حرفه ما شد، همچنان نقشی مهم به عنوان یک حرفه ای بتوانیم بازی کنیم.
3. افقهای جدیدی از توسعه فناوری و کاربرد آنها در حرفه خود کشف کنیم. شاید اگر عبارت «بدون» را در حرفه رانندگی وارد نمی کردیم، امروز این فناری را نداشتیم. همانطور که فناوری هواپیما ریشه در این داشت که بشر مفهوم «پرواز» را از مفهوم «پرندگان» تفکیک کرد. مثال بسیار جالب این سیستم خرید و فروش املاک در دانمارک است که مستقل از «مشاوران املاک و دفترداران» کل فرآیند عرضه، قیمت گذاری، مزایده، مذاکره، عقد قرارداد و تحویل ملک را به صورت کاملا مبتنی بر یک سیستم اطلاعاتی پیشرفته اجرا می کند.