سیمای بالینی طرح واره اطاعت

این بیماران به دیگران اجازه می دهند بر آنها سلطه پیدا کنند. آنها تسلیم کنترل دیگران می شوند، چون احساس می کنند در غیر این صورت از طریق تنبیه یا رها شدن، تحت فشار قرار می گیرند. دو شکل از این طرح واره وجود دارد: اطاعت از نیازها، که بیماران تمایلات و آرزوهای خود را واپس زنی می کنند و در عوض از توقعات دیگران پیروی می کنند و اطاعت از هیجانها، که بیماران به دلیل ترس از انتقام گیری دیگران، احساسات خود (بویژه خشم) را واپس زنی می کنند. بیماران مبتلا به این طرح واره، ادراکشان این است که نیازها و احساساتشان برای دیگران ارزشی ندارد و مهم تلقی نمی شود. این طرح واره تقریبا همیشه منجر به افزایش خشم می شود و به صورت علائم ناسازگاری مانند رفتار پرخاشگرانه – منفعلانه طغیان شدید و خارج از کنترل خشم، علائم روان – تنی، کناره گیری از مهر و محبت، برونریزی و سوء مصرف مواد بروز می کند.
سبک مقابله ای بیمارانی که این طرح واره را دارند، معمولا تسلیم است. آنها به شدت مطيع دیگران هستند و نسبت به این که در مخمصه بیفتند، حساسیت زیادی نشان می دهند. این بیماران احساس می کنند دیگران آنها را تهدید می کنند، هیچ کاری نمی توانند انجام دهند و از دست دیگران به ستوه آمده اند. فکر میکنند تنها مزیت زنده ماندن آنها این است که فقط مایه دلخوشی مراجع قدرتند: مراجع قدرت، قوی تر و بانفوذترند، لذا بیماران مجبورند تسلیم آنها شوند. بیمارانی که چنین طرح واره ای دارند، ترس زیادی را نیز تجربه می کنند. واقعیت این است که آنها می ترسند اگر نیازها و احساسات خود را بیان کنند، وقایع ناگواری برایشان پیش بیاید. حتی ممکن است افراد مهم زندگی شان از دست آنها عصبانی شوند، رهایشان کنند و آنها را با تنبیه، طرد و انتقاد روبرو سازند. چنین بیمارانی نیازها و احساسات خود را واپس زنی می کنند، نه به این دلیل که احساس می کنند باید نیازها و احساسهای خود را واپس زنی کنند، بلکه به این دلیل که مجبورند چنین کاری انجام دهند. اطاعت آنها به دلیل ارزش یا تمایل درون سازی شده برای کمک به دیگران نیست، بلکه بیشتر مبتنی بر ترس از تلافی کردن دیگران است؛ در حالی که ارزش درون سازی شده بیمارانی که طرح واره های “ایثار”، “بازداری هیجانی” و “معیارهای سرسختانه ” دارند، این است که آنها حق ندارند نیازها و احساسات شخصی خود را بیان کنند. آنها معتقدند بیان نیازها و احساسات به هر طریقی که باشد، غلط است. وقتی این کار را انجام می دهند، احساس شرمندگی و گناه می کنند. بیمارانی که این سه طرح واره را دارند، احساس نمی کنند تحت کنترل دیگران هستند، بلکه کانون کنترل آنها درونی است. از سوی دیگر، کانون کنترل بیمارانی که طرح واره اطاعت دارند، بیرونی است. آنها معتقدند، چه درست و چه غلط، باید از مراجع قدرت اطاعت کنند و اگر این کار را نکنند ممکن است تنبيه شوند.
اغلب اوقات این طرح واره منجر به رفتار اجتنابی می شود. بیماران از موقعیت هایی که ممکن است تحت کنترل دیگران قرار بگیرند یا ممکن است گیر دیگران بیفتند، اجتناب می کنند. برخی از این بیماران از روابط عاشقانه درازمدت اجتناب می کنند، زیرا این روابط را به عنوان به تله افتادن یا هراس از مکانهای بسته تجربه می کنند. همچنین این طرح واره می تواند به صورت افراطی جبران شود که در این صورت علایمی مثل نافرمانی، مخالفت جویی و سرکشی بروز پیدا می کنند. سرکشی رایج ترین شکل جبران افراطی طرح واره اطاعت است.