تفکر سیستمی و نگاه شبکه‌ای

نگاه سیستمی به مسائل و درک شبکه‌ای آن در هر مقوله‌ای به ما کمک می‌کند تا دربارۀ موضوع، به تحلیل و شناخت درستی برسیم.

یکی از دلایلی که اندیشه‌های ما در عمل به نتایج جامع منجر نمی‌شود، جزئی‌نگری و عدم نگاه شبکه‌ای است. برای تحلیل و نقد هر اندیشه و یا روش خاص، باید نگرشی جامع و فراگیر داشته باشیم؛ وگرنه تحلیل ما ناقص و تک‌بعدی خواهد بود. مثلا، اگر بخواهیم ببینیم آیا در زندگی، درست عمل کرده‌ایم یا نه، باید ببینیم چه هدفی داشته‌ایم و برای رسیدن به هدف‌ها به چه علت و چه کارهایی وکرده‌ایم .

بدون درنظرگرفتن هدف و عوامل تأثیرگذار در آن، نمی‌توانیم نتیجه‌ها را بررسی کنیم. شاید کسی به همه‌چیز برسد، اما ارزش‌ها را برای این هدف زیر پا گذاشته باشد. در نگاه جامع، نمی‌توان این شخص را موفق دانست. ولی اگر فقط به هدف و رسیدن به آن فکر کنیم، این شخص موفق است. ممکن است روشی خاص در زندگی، به‌نظر دشوار و غلط برسد؛ ولی دربارۀ مجموعه اهداف و ارزش‌ها و انگیزه‌ها صحیح باشد.

شخصی که برای هدفی جان خود را از دست می‌دهد یا از منافع خود می‌گذرد، درظاهر ممکن است تصمیمش اشتباه به‌نظر برسد؛ ولی در نگاه جامع، واقعاً درست عمل کرده است؛ چون به تحقق و پایداری ارزش‌هایش پایبند بوده است. باید یاد بگیریم شبکه‌ای نگاه و سیستمی فکر کنیم. برای تمرین سعی کنید به چند تصمیم ساده در زندگی خود فکر کنید و دربارۀ هرکدام به امور زیر دقت کنید:

۱️⃣هدف‌ها و ارزش‌های حاکم بر آن تصمیم
۲️⃣باورهایی که به آن تصمیم منجر شده است
۳️⃣انگیزۀ واقعی و نیت و جهت‌گیری آن تصمیم
۴️⃣عوامل مؤثر در آن تصمیم
۵️⃣عوامل بازدارنده و تقویت‌کنندۀ آن.